Optimale Zorg – Dappere Dokters
in Coronatijden

Doel werkconferenties

Naar aanleiding van ervaringen tijdens de Covid-19 crisis, formuleren samenwerkende huisartsen, medisch specialisten, specialisten ouderenzorg en GGD artsen concrete en structurele aanbevelingen op het gebied van medische hulp en samenwerking. Zo wordt regionaal een constructieve bijdrage geleverd aan het behouden en tegelijk optimaliseren en innoveren van de medische zorg tijdens én na de huidige crisis. Waarbij de zorg voor Covid-19 patiënten wordt beschouwd als een normaal onderdeel van de 1e en 2e lijns-zorg. En de noodzakelijke reguliere zorg zeker voor kwetsbare personen niet opnieuw in de verdrukking komt, met behoud van passende maatregelen om veilige zorg te kunnen bieden.

Achtergrond

De Covid-19 pandemie heeft grote effecten gehad op de wijze waarop er medische zorg is verleend in een groot deel van dit jaar. Er zijn versneld belangrijke lessen geleerd, professionals namen het voortouw, regie, samenwerking en zorginnovaties leken als vanzelf te ontstaan. Maar ook veel (pijnlijke) medisch-ethische dilemma’s drongen zich op, die dringend om een antwoord van zorgprofessionals vragen. Het is dan ook van groot belang dat dokters die dagelijks samenwerken, kritisch reflecteren op de huidige aanpak en de ervaren dilemma’s in de eigen regio. En samen op zoek gaan naar concrete mogelijkheden om de zorg in de eigen werkomgeving verder te optimaliseren. Want de realiteit van blijvende aanwezigheid van het sars-cov-2 virus (en toekomstige epidemieën met andere ziekteverwekkers) leidt tot de conclusie dat risico’s en bijbehorende onzekerheid tot op zekere hoogte geaccepteerd moeten worden. En óók tot de conclusie er juist nu ruimte ontstaat voor het aanbrengen van hoognodige verbeteringen en aanpassingen in de medische zorg.

Dilemma’s voor de dokter

Huisartsen, medisch specialisten, specialisten ouderengeneeskunde en GGD artsen hebben individuele relaties met hun patiënten en diens naasten. Dit verhoudt zich moeizaam met de collectieve infectieziektebestrijding, waarbij het volksgezondheidsbelang, epidemiologische uitgangspunten en populatiegerichtheid centraal staan. De gezondheidsschade als gevolg van het fors afschalen van non-Covid zorg is toenemend zichtbaar in de spreekkamers. Dáár zijn de individuele arts-patiënt relatie en de artseneed leidend:
“Ik zweer/beloof dat ik de geneeskunst zo goed als ik kan zal uitoefenen ten dienste van mijn medemens. Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen”.

Dokters zijn aan zet

Het is aan dokters om zich als eersten uit te spreken over hoe in deze pandemie de brede patiëntenzorg in totaliteit overeind te houden, hoe zorgen we er samen voor dat iedereen zijn werk zo goed mogelijk en met voldoening kan blijven doen? Echter, dokters moeten in deze tijden ook de moed hebben om stappen vooruit te zetten. Waar liggen de prioriteiten in de zorg, wat doen we niet meer, welke positieve ervaringen vanuit de crisis houden we vast, welke innovaties moeten versneld ingevoerd worden? Het is van groot belang dat regionaal samenwerkende artsen in gesprek gaan. En de huidige aanpak en dilemma’s in de regionale medische zorg kritisch tegen het licht houden en op zoek gaan naar concrete mogelijkheden om de zorg in de eigen directe werkomgeving te optimaliseren.
(Online) werkconferenties als motor voor verandering
Het beproefde concept van multidisciplinaire gespreksgroepen levert in korte tijd veel op, zoals over- en weer begrip en enthousiasme om gezamenlijk tot aanbevelingen en afspraken te komen. Steeds volgens één concept met dezelfde gespreksthema’s op verschillende domeinen, met veel ruimte voor specifieke regionale invulling.

Tafelthema’s

Er zijn drie hoofdthema’s; inhoud van werken, de organisatie op praktijkniveau en de regionale samenwerking en organisatie. Hieronder uitgewerkt met een korte toelichtende inleiding met voorbeelden waar bij deze thema’s concreet naar gevraagd kan worden.

1: Inhoud van werken, professionele nabijheid

De lockdown dwong iedereen tot een kritische kijk op zijn werkzaamheden: zijn fysieke controles nodig of kan het via telefoon, is beeldbellen een optie? Hoe zit het dan met de belangrijke professionele nabijheid? Wat heb ik nodig om mijn werk kwaliteit te laten behouden? Wat vind ik zelf van de morele dilemma’s om patiënten zonder een naaste te zien op de poli, vind ik dat ik voldoe aan mijn eigen standaard? Bij wie en wanneer heeft zorg op afstand positieve effecten en wat voor afspraken horen hierbij?

2: Organisatie van de dagelijkse praktijk

Welke verandering maken we voor meer efficiënte, passende en doelmatige zorg in de toekomst? Een vanzelfsprekende manier van werken is onder externe druk veranderd. Dit is deels ook een gewenste verandering. Maar wat gaan we duurzaam integreren en waar moeten we kritisch op blijven? Het anders organiseren van de werkdag verrijkt met digitale hulpmiddelen en het overslaan van mogelijk weinig bijdragende controlebezoeken lijken makkelijk behouden te kunnen blijven. Maar wat zijn de keerzijden? Is zorg op afstand ook afstandelijke zorg? Kan ik erop vertrouwen dat patiënten of collega’s op tijd aan de bel trekken als ik minder zelf controleer? Wat durven we los te laten?

3: Samenwerken, coördinatie en regie in de regio

Samenwerken was het devies, met name toen het echt spannend werd hebben de zorgorganisaties in 0e, 1e, 2e en 3e lijn elkaar snel gevonden en effectief samengewerkt. Niet alleen rond COVID zorg werd samengewerkt, er werden ook afspraken gemaakt over het continueren van noodzakelijke andere zorg en hoe deze zorg zou worden overgenomen bij uitval. Kennis over elkaars kunde en organisatie is noodzakelijk voor samenwerken in vertrouwen, is dat voldoende aanwezig in de eigen regio? Welke bijdrage wil en kan iedereen leveren als er wederom capaciteitsproblemen ontstaan? En welke categorieën patiënten of vormen van diagnostiek zijn eigenlijk beter af met substitutie van zorg? Welke afspraken zijn nodig om substitutie een kwalitatieve vooruitgang te laten zijn? En wat wordt ervaren als belangrijkste belemmering om te komen tot samenhangende zorg?